به گزارش روابط عمومی پژوهشکده اکولوژی دریای خزر جلسه دفاعیه پروژه" بررسی تراکم و دینامیک جمعیت فیتوپلانکتون با تاکید بر پدیده شکوفایی جلبکی در منطقه جنوبی دریای خزر" توسط خانم مهندس آسیه مخلوق ساعت 10روز چهار شنبه19/3/95 در سالن جلسات این مرکزبرگزار گردید.

چکیده:

وقوع شکوفایی غیر معمول جلبکی تحت اثر تغییرات جهانی آب و هوا و افزایش آلودگی­ها و مواد مغذی دراکوسیستم­های آبی یک بحران جهانی است که دریای خزر نیز همانند سایر محیط های آبی در معرض خطر این رویداد قرار دارد. بر این اساس مطالعه حاضر در سال 1392 در حوزه ایرانی دریای خزر با اهداف تعیین تغییرات زمانی و مکانی تراکم و زی توده فیتوپلانکتون با تاکید بر گونه های غالب و دارای پتانسیل شکوفایی و تعیین تغییرات غلظت کلروفیل-آ، انجام شد. نمونه برداری در 4 نیم خط عمود بر ساحل بندرانزلی، تنکابن، نوشهر و بندرامیرآباد در اعماق 5، 10 و 20 متر و در لایه های سطح، 10 و 20 متر و عموماً در میانه هر فصل انجام گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده میانگین تراکم (± خطای معیار) فیتوپلانکتون در طی دوره نمونه برداری برابر با 33±219 (میلیون سلول­ در مترمکعب) بوده است. حداقل و حداکثر میانگین تراکم در فصول تابستان و زمستان به ترتیب (31±73) و (55±505) میلیون سلول در مترمکعب بدست آمد. آزمون آماری ANOVA نیز اختلاف معنی­داری را بین تراکم فیتوپلانکتون در طی فصول مختلف نشان داد (P<0/05). در مجموع 147 گونه فیتوپلانکتون شناسایی گردید که در 7 شاخه و نیز گروه تازکداران فیتوپلانکتونی طبقه­بندی شدند. در فصل پاییز بیشترین میزان از شاخص تنوع گونه­ای شانون (31/2) و نیز یکنواختی (51/0) مشاهده شد. عمده تراکم فیتوپلانکتون (81 درصد) از باسیلاریوفیتا شکل گرفت. تراکم باسیلاریوفیتا هر چند در تابستان کاهش یافت اما بطورکلی روند تغییرات آن از بهار تا زمستان افزایشی بود به نحوی که میانگین تراکم آن در فصل زمستان به طور معنی­داری بیش از سایر فصول شد (P<0/05). در این مطالعه، در فصل بهار گونه­های Stephanodiscus socialis، Nitzschia acicularis و Oscillatoria sp.، در فصل تابستان Binuclearia lauterbornii ، Caetoceros throndsenii و Thalassionema nitzschioides، در فصل پاییز Thalassionema nitzschioides، Chaetoceros peruvianus، Chaetoceros socialis، Nitzschia acicularis، Pseudonitzschia seriata، Oscillatoria sp. و Binuclearia lauterbornii، و در فصل زمستان Cerataulina pelagica، Dactyliosolen fragilissima، Nitzschia acicularis، Pseudonitzschia seriata و Exuviaella cordata غالب بودند و تراکم بیشتر این گونه­ها دارای اختلاف معنی­دار در بین فصول بود (P<0/05).

نتیجه اینکه طی دوره مطالعه (سال 1392) تراکم گونه های Stephanodiscus socialis، Binuclearia lauterbornii، Thalassionema nitzschioidesبه ترتیب درفصول بهار، تابستان و پاییز و نیز گونه­های Dactyliosolen fragilissima و Pseudonitzschia seriata در فصل زمستان در طبقه دارای حد متوسط شکوفایی (دارای تراکم 100-1000 عدد سلول در میلی لیتر) قرار گرفت. حضور مجدد Thalassionema nitzschioides (بعنوان گونه با ارزش در زنجیره غذایی) در لیست گونه های غالب و نیز کاهش درصد تراکم گونه های مضر از 68 درصد در سال 1388 به 43 درصد در مطالعه حاضر از نقاط مثبت در تعیین کیفیت آب دریای خزر در سال 1392 بود. ولی گسترش حضورPseudonitzschia seriata، از فصل سرد به دیگر فصول سال ( حتی تابستان) ونیز فراوانی حضور (100 درصد) و تراکم (30 ± 294 میلیون سلول در متر مکعب معادل 58 درصد تراکم فیتوپلانکتون) بالای آن در زمستان، با توجه به خصوصیات توان تولید سم و پتانسیل ایجاد شکوفایی این جلبک، از عوامل مهم در کاهش کیفیت آب محسوب می شوند.